Hazine ve Maliye Bakanlığı, engellilere tanınan ÖTV’siz araç alımına ilişkin merak edilen tüm sorulara yanıt verdi. Yeni düzenlemeye göre, yüzde 90 ve üzeri engelli bireyler, en az yüzde 40 yerlilik şartıyla 10 yılda bir ÖTV’siz araç alabilecek. Daha önce 5 yılını dolduranlar cezasız satış yapabiliyordu, ancak yeni bir araç almak için artık 10 yıl beklemek zorundalar. Meclis’e başvuran engelliler, ellerindeki aracı satmaları halinde haklarını kaybedip kaybetmeyeceklerini, özel tertibat zorunluluğunun kapsamını ve afetlerde zarar gören araçların nasıl değiştirileceğini soruyor. İşte, engelliler için ÖTV’siz araç alımına dair bilinmesi gereken tüm detaylar…
Sabah’ın haberine göre 2024 yılında ÖTV’siz araç satışının 800 bini aşması üzerine getirilen yeni kriterler nedeniyle kafası karışan engelliler çareyi TBMM’de aradı.
Meclis’e yoğun başvuruda bulunan engelliler, ellerinde araçları sattıklarında yeniden ne zaman araç alabileceklerini, kaç yıl beklemek zorunda olduklarını, deprem ve sel felaketlerinde zarar gören araçların değiştirip değiştiremeyecekleri, engelli araçlarında özel tertibat yapı yapamayacakları gibi sorular yönelttiler.
TBMM bu soruları Hazine ve Maliye Bakanlığı’na iletti. Bakanlığın kısa bir süre önce Meclis’e gönderdiği yazıda, engellilerin araç alımında rehber olacak şu detaylar yer aldı:
ENGELLİ VATANDAŞLAR İÇİN ARAÇ ALMA ŞARTLARI NELERDİR?
Mevzuatta engelliye ÖTV indirim değil, ÖTV muafiyeti uygulanmaktadır. Yüzde 90 üstünde engelli olanlar ile yüzde 90 altında engel durumuna göre ÖTV muafiyeti uygulanır.
ENGELLİ VATANDAŞLARIN ARAÇ ALMA LİMİTİ NE KADAR?
2024’te 1 milyon 591 bin 255 TL olan ÖTV 2025’te yeniden değerleme oranı doğrultusunda 2 milyon 290 bin 200 TL’ye çıktı.
YÜZDE 90 VE ÜSTÜNDEKİ ENGELLİ VATANDAŞLARIN ÖTV MUAFİYETİ ŞARTLARI NELER?
Yüzde 90 engelli olanlar 10 yılda bir ÖTV’siz araç satın alabiliyor. Aracı bizzat kendisinin kullanma şartı yok. Ancak sürekli tekerlekli sandalye ya da sedye kullanılması gibi durumlarda ÖTV’den muaf olmak için araca özel tertibat yaptırılması zorunlu.
YÜZDE 90’IN ÜZERİNDE ENGELLİ OLAN VATANDAŞIN ARACINI KİM ALABİLİR?
18 yaşını doldurmuş, engellilik oranı yüzde 90 ve üstü olanlar “Engellilik Sağlık Kurulu Raporu”yla kendisi için araç satın alabilir. Aracı kullanma şartı olmadığı gibi özel tertibat da gerekmez.
AKIL SAĞLIĞI YERİNDE OLMAYAN HASTALAR ÖTV MUAFİYETİNDEN FAYDALANABİLİR Mİ?
Akıl sağlığı yerinde olmayan 18 yaş üstü zihinsel engelli kişiler için mahkeme tarafından atanan vasi kararıyla araç alımı yapılabilir. 18 yaş altı için araç alımı velayet sahibi ebeveynleri veya vasileri tarafından gerçekleştirilebilir.
HER İSTEYEN ENGELLİ ARACINI KULLANABİLİR Mİ?
Yurt içinden alınan ve özel tertibatı olmayan engelli araçları, herhangi bir kısıtlama olmaksızın kullanılabilir. Engelli yakınları veya herhangi biri bu aracı kullanacağı gibi özel bir yetkilendirme veya noter işlemi de gerekmez.
YÜZDE 90 ALTINDA ENGELİ OLAN VATANDAŞ İÇİN ARAÇ ALIM ŞARTI NELERDİR?
Yüzde 90 altında engelli olanlar, belli koşullarda ÖTV’siz araç alabilir. Burada önemli olan engellilik oranı değil, sağlık raporunda “hareket ettirici aksamda özel tertibatlı araç kullanması gerekir” ibaresinin yer almasıdır. Böylece engellilik oranı ister yüzde 40, ister yüzde 80 olsun ÖTV’siz araç alabilir.
ARACA ÖZEL TERTİBAT YAPTIRMANIN ŞARTLARI BELLİ OLDU MU?
ÖTV’siz satın alınan araçlarda: debriyaj, fren, gaz pedalları ve vites kolu gibi hareket ettirici aksam üzerinde özel tertibat yapılmalı. Kriterler: “gaz, fren veya debriyaj pedallarında sabit düzenlemeler yapılması, manuel vites kolunun direksiyona taşınması veya daha uygun hale getirilmesi ile sağ veya sol el/bacak kısıtlılıklarına göre hareket ettirici düzeneklerin eklenmesi” olarak sıralanır. Örneğin sağ bacağı olmayan bir engellinin ÖTV’siz araç almak için fren ve gaz pedallarında özel tertibat zorunludur.
OTOMATİK VİTESLİ ARAÇ İÇİN ÖZEL TERTİBAT (DÜZENLEME) GEREKİYOR MU?
Otomatik vitesli araçların engellilerin kullanımı için uygun hale getirilmeli. Otomatik vites olması hareket ettirici aksamda gerekli olan özel tertibatların yapılmasını ortadan kaldırmaz. Sağ bacağı olmayan veya her iki bacağını hareket ettiremeyen kişiler, fren ve gaz pedallarında düzenleme olmadan otomatik vitesli aracı kullanamaz.
HANGİ ÖTV’SİZ ARAÇLAR SATIN ALINABİLİR?
ÖTV ve diğer her türlü vergileri 330.750 TL altında olan binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, jeep, station wagon gibi taşıtlar ÖTV’siz alınabilir. Motor hacimlerine göre alım kriterleri “Motor silindir hacmi 2800 santimetreküpü geçmeyen, eşya taşımaya mahsus van, panelvan, pick-up gibi açık/kapalı kasalı kamyonetler, 1.6 motor hacmi ve altında olan binek otomobiller” olarak sıralanıyor.
ÖTV’SİZ ARAÇLARI SATMANIN ŞARTLARI NELERDİR?
ÖTV’siz satın alınan araçlar 10 yıl geçmeden satılamaz. Ancak, araç 10 yıl geçmeden sel, heyelan, yangın veya kaza sonucu kullanılamaz hale gelirse yeni bir araç alımında ÖTV ödenmez.
ÖTV’SİZ ARAÇ ALAN VATANDAŞLAR YENİ DÜZENLEMEYE GÖRE ARACINI NE ZAMAN SATABİLİR?
ÖTV’siz araç alma yapılan yasal düzenleme ile değişirken, yüzde 40 yerlilik oranı ve 10 yılda bir satın alma şartı getirildi. 5 yılını dolduran engelli aracını cezasız satabilir. Ancak, ÖTV’siz yeni araç almak isterse 10 yıl beklemek zorunda. Örneğin Nisan 2024’te ÖTV’siz araç satın alan bir engelli, bu aracını Nisan 2029’da cezasız satabilir. Ancak yeniden ÖTV’siz araç almak isterse Nisan 2034’e kadar beklemek zorunda.
